“Herkes Dinliyorsa Ben de Dinlemeliyim” Sendromu

Bugün ağzınıza hangi şarkı takıldı? Peki ya o şarkıyı nerede duydunuz? Son zamanlarda şarkıların kaderi bireylerin müzik zevklerinden daha çok algoritmaların insafına bağlı. Spotify, TikTok ve YouTube gibi dijital platformlar, bir parçanın ilk birkaç saniyesine odaklanarak müzik seçimlerini basite indirgiyor.

Eğer kullanıcı videoyu atlamaz veya parçayı kapatmazsa, algoritma o içeriği “başarılı” sayıp daha fazla kişinin önüne çıkmasına neden oluyor. Böylece bir nakarat ya da melodi, binlerce kısa videoda tekrarlandıkça dinleyen sayısından bağımsız bir şöhrete ulaşıyor.

Psikologların “aşinalık etkisi” dediği durum bu noktada ortaya çıkıyor. İnsan beyni tanıdığı sesleri daha çok sevme eğiliminde. Yani bir şarkıyı tam dinlememiş olsak bile, sürekli duymak onu “sevdiğimizi sanmamıza” neden oluyor.

“ALINTILANMAK” ÜZERE ÜRETİLİYOR

Viral müziğin en büyük yakıtı hiç kuşkusuz sosyal medya. Bir şarkının sadece müzik olarak değil, trend malzemesi olarak da sisteme hizmet edebilmesi gerekiyor. Kısa dans figürleri, kolay eşlik edilebilir sözler, dramatik geçişler ya da parodiye açık ifadelerin tercih edilmedi, parçayı sadece bir müzik olmaktan çıkarıp kültürel bir simgeye dönüştürüyor.

TikTok'ta 10 saniyelik bir kesit yüzünden milyonlarca kişi o şarkıyı “biliyor” hale geliyor ama çoğu, eserin tamamını hiç dinlemiyor bile. Bu nedenle artık şarkılar, baştan sona dinlenmek yerine sadece “alıntılanmak” üzere üretiliyor.

 “HERKES DİNLİYORSA BEN DE BİLMELİYİM”

Bir şarkı popülerleştiğinde, insanlar onu sevdikleri için değil, geride kalmamak için bilmek istiyor. Bu durum, “sürü psikolojisi” olarak bilinen sosyal bir eğilim diyebiliriz.
Sosyal medyada herkes aynı müziği kullanıyorsa, kullanıcılar da o akışa dahil olmak istiyor. Çoğunluğun bildiği, dinlediği, izlediği eserlerden geri kalmak istemiyorlar. Toplumun geneli kültürel ürünlere bu şekilde yaklaştığı için “dinlemek tercih değil”, toplumsal reflekse dönüşüyor.