Melodilerle Hafıza Uyanıyor

Utah Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, müzik, duygu ve hafıza arasındaki güçlü bağın Alzheimer hastalarının kaygı ve huzursuzluklarını azaltmada nasıl kullanılabileceğini bir adım daha ileri taşıdı. Journal of Prevention of Alzheimer’s Disease dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, Alzheimer hastalarının beyninde müzikle ilgili bölgeler, hastalığın yıkıcı etkilerine rağmen daha uzun süre korunuyor.

BEYNİN “DUYGUSAL AĞI” MÜZİĞE TEPKİ VERİYOR

Bilim insanları, “salience ağı” olarak bilinen bu beyin ağının, duygusal ve kişisel olarak anlamlı uyaranları algılayıp işleme görevini üstlendiğini belirtiyor. Aynı zamanda klinik gözlemler, Alzheimer hastalarına sevdikleri müziklerin düzenli olarak dinletilmesinin, davranışsal belirtileri azalttığını da gösteriyor.

Ancak bu olumlu etkinin ardındaki nörolojik mekanizmalar henüz tam olarak çözülebilmiş değil. Araştırmacılar, müziğin salience ağını aktive ederek hastaların bastırılmış dikkat merkezlerini uyandırdığını, dopamin salınımını tetiklediğini ve müziğe bağlı otobiyografik anıları canlandırdığını düşünüyor.

“Demans hastaları, kendileri için yabancı hale gelmiş bir dünyayla karşı karşıya kalıyor. Bu da onlarda yönelim bozukluğu ve kaygı yaratıyor,” diyor çalışmanın başyazarı Dr. Jeff Anderson. “Müziğin hâlâ işlevsel olan salience ağını harekete geçireceğine inanıyoruz.”

BEYİN GÖRÜNTÜLERİ FAVORİ ŞARKILARIN ETKİSİNİ GÖSTERDİ

Anderson ve ekibi, 17 Alzheimer hastasının beyin aktivitelerini gerçek zamanlı MRI taramalarıyla inceledi. Katılımcılara, üç hafta boyunca düzenli dinledikleri sekiz favori şarkılarından 20 saniyelik bölümler, aynı şarkıların tersten çalınmış halleri ve sessizlik dinletildi.

Sonuçlar, favori müziklerin normal biçimde çalındığında beynin görsel ağı, yürütücü ağı ve salience ağının bir parçası olan tamamlayıcı motor alanı arasında güçlü bağlantılar oluşturduğunu gösterdi.

Araştırmacılar, bu etkinin dikkat mekanizmasını harekete geçirdiğini ve kısa süreli olsa da semptomlarda iyileşme sağladığını düşünüyor. Ancak çalışmanın tek seferlik olması nedeniyle etkilerin uzun vadeli olup olmadığı henüz bilinmiyor.

GELECEK TEDAVİLER İÇİN UMUT IŞIĞI: MÜZİK

Araştırmacılar, daha geniş çaplı çalışmalarla beynin hangi bölgelerinin müzikten en fazla etkilendiğini belirlemeyi hedefliyor. Anderson, müziğin Alzheimer’ı tedavi etmeyeceğini ancak yaşam kalitesini yükseltebileceğini vurguluyor:

“Toplumumuzda demans teşhisleri hızla artıyor ve kaynaklarımızı zorluyor. Müzik Alzheimer’ın ilacı olmayabilir ama belirtileri hafifletip bakım maliyetlerini azaltabilir ve hastaların yaşam kalitesini artırabilir.”